Kompanzasyon Neden Ve Nasıl Yapılır

Kompanzasyon

Sistemi olumsuz etkileyen ve gereksiz harcanan reaktif güçlerin sıfıra yaklaştırılması olayıdır. Böylece enerji iletim hatlarının ve şebekenin gereksiz yere yüklenmesine sebep olan ve kayıpları artıran reaktif güç azaltılır.

Şebekeden Ne Tür Güçler Çekilir?

Aktif Güç (kW)

Cihazlarımızı çalıştırmak için şebekeden çekilen faydalı güçtür. Birimi Watt’tır ve P ile gösterilmektedir.

Reaktif Güç (kVAR)

Motorlar, bobinler, trafolar, lamba balastları, kaynak makineleri gibi cihazlar şebekeden aktif gücün yanında kayıp olarak tabir edilen işe yaramayan reaktif güç de çekerler. Birimi VAR’dır ve Q harfi ile gösterilmektedir.

Görünür Güç (kVA)

Şebeke hattından çekilen aktif ve reaktif güçlerin vektörel olarak toplamıdır. Birimi VA’dır ve S harfi ile gösterilir. Görünür güç harcayan bir sistemde, görünür güç ile aktif güç arasında “ϕ” derecelik bir açı vardır.

İşte bu açıyı yok edebilirsek veya azaltabilirsek, şebeke en verimli şekilde kullanılmış olacaktır. Kompanzasyon yapmak kısaca cosϕ’nin düzeltilmesidir. Cosϕ’nin 1’e eşit olması durumu güç üçgenine göre şebekeden çektiğimiz gücün en verimli halidir.

Kompanzasyon Yapmak Zorunlu Mudur?

Öncelikle bilinmesi gerekir ki; oturduğumuz konutlar için kompanzasyon yapma zorunluluğumuz yoktur. Bu konuda cezaya girer miyim diye endişeye kapılmamak lazım. Bağlantı gücü 9 KVA üzerinde olan tesislerde reaktif enerjisi ölçmek için kombi sayaç takılması zorunludur.

Kurulu gücü 50 KVA ‘ya kadar olan müşteriler çektikleri aktif gücün %33’ünü aşan endüktif, %20’sini aşan kapasitif; 50 KVA üzeri kullanıcılarda ise aktif gücün %20 sini aşan endüktif, ‘ini aşan kapasitif güç tüketmeleri halinde; reaktif güç tüketim bedeli ödemek zorunda kalırlar.

Kompanzasyon Nasıl Yapılır?

İyi bir kompanzasyon sistemi nasıl olur? Elbette ki sistem tasarımı yetkili Elektrik Mühendisleri tarafından yapılır. Öncelikle şebekeye paralel bağlı, üzerinde reaktif güç kontrol rölesi ve uygun güçte kondasatör grupları bulunan bir sistem tasarlanması gerekmektedir.

Bu kondansatör grubunun güçleri kurulu gücümüze göre hasaplanır ve dizayn edilir. Buradaki amaç; sistemden çekilen endüktif reaktif güce paralel bağlanan aynı güçte kapasitif reaktif güç ile birbirini dengelemelerinin sağlanmasıdır.

Reaktif güç kontrol rölesi sistemdeki gereksiz gücü ölçer ve buna bağlı ne kadar kondansatör devreye sokması gerektiğini hesaplayarak sistemi en verimli hale getirir.

Kompanzasyonun Faydaları Nelerdir?

Kompanzasyonun gereksiz enerji kullanımını engellemesi, şu faydaları da beraberinde getirir.

1-) Kullanılan iletkenler gücün verimli kullanılması sebebiyle daha ince kesit seçilebilir.

2-) Trafo, sigorta, kontaktör vs. elektrik elemanları daha küçük değerde seçilebilir.

3-) Kayıplar ve gerilim düşümü azalır.

4-) Şebekeden daha az reaktif enerji çekilir ve cezaya girmemizi engeller.